Bệnh Carre’, hay còn gọi là bệnh sài sốt, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Canine Distemper Virus (CDV) gây ra, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của chó, đặc biệt là chó con. Bệnh tấn công nhiều cơ quan trong cơ thể, gây ra các triệu chứng phức tạp từ hô hấp, tiêu hóa đến thần kinh, thường dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
1. Tác nhân gây bệnh và cơ chế lây lan:
Virus Canine Distemper (CDV): CDV là một loại virus RNA thuộc họ Paramyxoviridae, giống Morbillivirus, cùng họ với virus gây bệnh sởi ở người. Virus này rất dễ lây lan và tồn tại được trong môi trường bên ngoài một thời gian nhất định.
Đường lây truyền: CDV lây lan chủ yếu qua đường hô hấp (hít phải các giọt bắn chứa virus từ chó bệnh khi ho, hắt hơi), đường tiêu hóa (ăn phải thức ăn, nước uống bị nhiễm virus), và tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của chó bệnh (nước bọt, nước mũi, nước mắt, phân, nước tiểu).
Đối tượng dễ mắc bệnh: Chó con từ 3-6 tháng tuổi, chó chưa được tiêm phòng hoặc tiêm phòng không đầy đủ là những đối tượng dễ mắc bệnh nhất do hệ miễn dịch còn non yếu. Chó trưởng thành cũng có thể mắc bệnh nếu chưa được tiêm phòng hoặc hệ miễn dịch suy giảm. Môi trường nuôi nhốt chó tập trung (trại chó, cửa hàng thú cưng) tạo điều kiện thuận lợi cho virus lây lan nhanh chóng.
Bệnh Carre’ diễn biến phức tạp với nhiều giai đoạn và triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào độc lực của virus, hệ miễn dịch của chó và các yếu tố môi trường.
Giai đoạn ủ bệnh (3-6 ngày): Sau khi nhiễm virus, chó thường không có biểu hiện triệu chứng trong giai đoạn này.
Giai đoạn đầu (1-3 ngày sau giai đoạn ủ bệnh):
Sốt cao đột ngột (39.5-41°C), có thể dao động.
Chán ăn, bỏ ăn, mệt mỏi, ủ rũ, kém hoạt bát.
Chảy nước mũi, nước mắt trong, đôi khi có mủ.
Giai đoạn 2 (sau 3-7 ngày kể từ giai đoạn đầu):
Triệu chứng hô hấp: Ho khan, ho có đờm, chảy nước mũi đặc màu vàng hoặc xanh, khó thở, thở khò khè, viêm phế quản, viêm phổi.
Triệu chứng tiêu hóa: Tiêu chảy (phân lỏng, có thể lẫn máu), nôn mửa, đau bụng, mất nước.
Viêm kết mạc mắt: Mắt đỏ, chảy nhiều ghèn, sợ ánh sáng.
Giai đoạn 3 (giai đoạn thần kinh – thường xuất hiện sau 2-3 tuần): Đây là giai đoạn nghiêm trọng nhất, cho thấy virus đã tấn công hệ thần kinh trung ương.
Co giật cơ (thường ở mặt, chân, đặc biệt là cơ nhai), giật cơ cục bộ.
Run rẩy, đi đứng loạng choạng, mất thăng bằng.
Liệt chi (một hoặc cả hai chân sau), yếu liệt.
Động kinh (các cơn co giật toàn thân).
Rối loạn hành vi (hung dữ, mất phương hướng, thay đổi tính cách).
Trong trường hợp nặng, chó có thể hôn mê và tử vong.
Các triệu chứng khác:
“Bệnh chai chân” (Hard pad disease): Các lớp da ở bàn chân và mũi bị dày lên, khô ráp, chai cứng và nứt nẻ, gây đau đớn cho chó.
Men răng bị ảnh hưởng (ở chó con): Men răng kém phát triển, dễ bị mòn và đổi màu.
3. Chẩn đoán bệnh Carre’:
Việc chẩn đoán bệnh Carre’ cần dựa trên sự kết hợp của nhiều yếu tố:
Tiền sử bệnh: Chó chưa được tiêm phòng đầy đủ, có tiếp xúc với chó bệnh hoặc môi trường ô nhiễm.
Triệu chứng lâm sàng: Các triệu chứng đặc trưng như đã mô tả.
Xét nghiệm:
Xét nghiệm máu: Tìm kháng thể IgM (cho thấy nhiễm trùng cấp tính) hoặc IgG (cho thấy đã từng tiếp xúc với virus hoặc đã được tiêm phòng). Tuy nhiên, xét nghiệm này có thể không chính xác ở giai đoạn đầu của bệnh.
Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction): Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất, giúp phát hiện trực tiếp virus CDV trong mẫu bệnh phẩm (máu, nước mũi, nước mắt, nước tiểu, dịch não tủy).
Xét nghiệm nước tiểu: Đánh giá chức năng thận và phát hiện các biến chứng.
4. Điều trị bệnh Carre’:
Hiện nay, không có thuốc đặc trị tiêu diệt trực tiếp virus CDV. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào:
Điều trị hỗ trợ:
Truyền dịch: Bù nước và điện giải cho chó bị mất nước do nôn mửa và tiêu chảy, duy trì cân bằng điện giải.
Thuốc hạ sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt an toàn cho chó để giảm sốt.
Thuốc kháng sinh: Ngăn ngừa và điều trị các nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn (viêm phổi, viêm ruột).
Thuốc an thần, chống co giật: Kiểm soát các triệu chứng thần kinh như co giật, động kinh.
Thuốc chống nôn: Giảm nôn mửa.
Vitamin và chất dinh dưỡng: Tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ hệ miễn dịch.
Thuốc bổ gan: Hỗ trợ chức năng gan.
Chăm sóc đặc biệt:
Giữ ấm cho chó: Đảm bảo chó được ở trong môi trường ấm áp, sạch sẽ và thoáng mát.
Vệ sinh sạch sẽ: Vệ sinh mắt, mũi, miệng và vùng hậu môn thường xuyên.
Cho chó ăn thức ăn mềm, dễ tiêu: Cung cấp thức ăn giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa và chia thành nhiều bữa nhỏ.
Cách ly chó bệnh: Cách ly chó bệnh với các chó khỏe mạnh khác để ngăn ngừa lây lan.
Phòng ngừa là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ chó khỏi bệnh Carre’:
Tiêm phòng: Tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất. Chó con nên được tiêm phòng mũi đầu tiên từ 6-8 tuần tuổi, sau đó tiêm nhắc lại theo lịch trình được bác sĩ thú y khuyến cáo (thường là 2-4 tuần một lần cho đến khi chó được 16 tuần tuổi, sau đó tiêm nhắc lại hàng năm hoặc 3 năm một lần tùy theo loại vaccine).
Cách ly: Tránh tiếp xúc chó của bạn với những chó không rõ nguồn gốc, chó hoang hoặc chó có dấu hiệu bệnh.
Vệ sinh môi trường sống: Vệ sinh sạch sẽ nơi ở của chó, khử trùng các vật dụng của chó (bát ăn, đồ chơi, chỗ nằm) bằng các chất khử trùng phù hợp.
Chăm sóc sức khỏe tổng quát: Đảm bảo chó được ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, vận động hợp lý và được kiểm tra sức khỏe định kỳ.
6. Tiên lượng và di chứng:
Tiên lượng của bệnh Carre’ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độc lực của virus, tuổi của chó, tình trạng sức khỏe và thời điểm bắt đầu điều trị. Chó con và chó có hệ miễn dịch yếu thường có tiên lượng xấu hơn. Ngay cả khi sống sót, chó có thể gặp phải các di chứng thần kinh vĩnh viễn như co giật, run rẩy, liệt chi.
7. Lưu ý quan trọng:
Bệnh Carre’ rất nguy hiểm và có tỷ lệ tử vong cao. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp tăng cơ hội sống sót cho chó, nhưng không đảm bảo hoàn toàn khỏi bệnh.
Tuyệt đối không tự ý điều trị cho chó tại nhà khi chó có dấu hiệu nghi ngờ bệnh Carre’. Hãy đưa chó đến bác sĩ thú y ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị chính xác.